Marie Stenders lezing Ethnography in the Hands of Architects zal ingaan op de reeds lang bestaande raakvlakken van architectuur en etnografie: etnografen hebben lokale bouwtechnieken en de sociaal-ruimtelijke organisatie van dorpen en longhouses over de hele wereld bestudeerd, en architecten hebben inspiratie gezocht in de zogenaamde vernaculaire architectuur. Maar recentelijk zijn de twee disciplines nog dichter bij elkaar gekomen, waarbij wordt geëxperimenteerd met nieuwe manieren van samenwerking en het combineren van benaderingen. Niet alleen op plaatsen met ‘architectuur zonder architecten’, maar ook op plekken waar de meeste architecten vertrouwder mee zijn: steden, openbare ruimten, instellingen, werkplekken en woonwijken. Ze komen samen rond wat ‘architectuur met architecten’ genoemd zou kunnen worden. De focus van deze keynote-toespraak ligt op nieuwe manieren om benaderingen in deze contexten te combineren.

Hilde Heynen zal spreken over The Vernacular as Counterimage: Why Modernism Needed Ethnography. Zij zal nader ingaan op de manier waarop moderne architecten uit de naoorlogse periode zich met etnografie bezighielden in een tijd waarin het steeds duidelijker werd dat het architectonisch modernisme er niet in slaagde de massa te bekoren en bij het grote publiek populair te worden. Moderne architecten gaven de commercie de schuld, die kitsch en pseudo-stijlen omarmde in plaats van de zuiverheid van avant-gardistische esthetiek. Op zoek naar een uitweg uit dit dilemma raakten zij geïnteresseerd in de vernaculaire architectuur, die zij zagen als een meer authentieke versie van een ‘architectuur voor het volk’. Vooral de volkstaal van de niet-geïndustrialiseerde bevolking interesseerde hen, vandaar de noodzaak om deze volkscultuur door middel van etnografie te bestuderen.

Conferentie

De Jaap Bakema Study Centre conferentie The Observers Observed onderzoekt etnografische invloeden op architectuur. Bezoek de conferentie pagina om het tweedaagse programma (op 24 en 25 oktober 2021) te bekijken.