Onze levens worden in toenemende mate beïnvloed door zogeheten “trillion-dollar companies” in de vorm van mega-corporaties zoals Facebook, Amazon, Monsanto (Bayer) en Google (Alphabet). Maar veel van dergelijke bedrijven zijn met publiek gefinancierde research en infrastructuur tot stand gebracht, terwijl zij zelf structureel belasting ontwijken en, in het geval van Facebook, gebruikers uitbuiten als onbetaalde data-arbeiders.
Feit is: we werken voor deze bedrijven. Ze zijn ons dus iets verschuldigd. En dat niet alleen: ze behoren ons toe. Er zijn veel voorbeelden van private initiatieven die een dusdanige impact hadden op het gemeenschappelijk belang dat zij tot collectief bezit – tot publiek domein – werden gemaakt. Denk aan de (tijdelijke) nationalisering van criminele banken in de financiële crisis van 2008, of aan hoe de Spaanse regering onlangs vanwege de pandemie de private gezondheidszorg (tijdelijk) nationaliseerde.
Collectivizations volgt op de recente rechtszaak die kunstenaar Jonas Staal samen met advocaat Jan Fermon tegen Facebook heeft aangespannen (Collectivize Facebook, 2020), waarin zij eisen dat het bedrijf wordt erkend als een publiek domein en haar eigendom wordt overgeheveld naar haar 2,5 miljard gebruikers. Een doel van de reeks is te verkennen wat collectivisering tegenwoordig inhoudt. Is collectivisering hetzelfde als nationalisering? Wat is de relatie tussen collectiviseren en wat “commoning” wordt genoemd? En wat betekent het om voormalige private corporaties gemeenschappelijk te besturen in de vorm van transnationale coöperatieven?
Collectivizations is een initiatief waarin kunstenaar Jonas Staal, in nauwe samenwerking met hoofd Research Marina Otero Verzier en hoofd Programma Flora van Gaalen, diverse medewerkers van Het Nieuwe Instituut betrekt bij een verkenning van de betekenis en toekomst van collectivisering. In deze eerste aflevering zal Staal zich richten op de rechtszaak tegen Facebook, en gesprekken voeren met curator, theoreticus en onderzoeker Paul Goodwin over zijn onderzoek naar techno-cultuur, de racialisering en potentiële emancipatie van technologie, en het recht op ondoorzichtigheid (opacity). Het tweede gesprek is met hoogleraar politieke wetenschappen Jodi Dean, over het hedendaagse verlangen naar collectiviteit, het verschil tussen collectivisering en commoning, en de betekenis van kameraadschap in onze huidige strijd.
